Έσοδα του Δημοσίου - Φόροι

Κύρια επιδίωξη του κράτους είναι η επίτευξη και η διατήρηση της οικονομικής ευημερίας και της κοινωνικής ισορροπίας.

Βασικές οικονομικές λειτουργίες του:

• η παροχή ορισμένου θεσμικού πλαισίου
• η εξασφάλιση οικονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης 
• η αναδιανομή του εισοδήματος και 
• η παροχή δημόσιων αγαθών.

Τα έσοδα του Δημοσίου Τομέα καλύπτουν τις δημόσιες δαπάνες και προέρχονται από διάφορες πηγές, όπως είναι:

• Οι φόροι
• Ο δανεισμός
• Διάφορα έσοδα από επιβολή τελών
• Έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα

Φόροι είναι χρηματικά ποσά που οι πολίτες είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν στο Δημόσιο. Εξαρτώνται από:

1. τη φορολογική βάση, δηλ. το εισόδημα, την περιουσία & τη δαπάνη του φορολογούμενου και
2. το φορολογικό συντελεστή, δηλ. το ποσό του φόρου που αντιστοιχεί σε κάθε μονάδα της φορολογικής βάσης και εκφράζεται ως ποσοστό.

Διακρίσεις φόρων

Με κριτήριο τη φορολογική βάση του φόρου

α) φόροι εισοδήματος (άμεσοι φόροι) 

β) φόροι περιουσίας

γ) φόροι δαπάνης (έμμεσοι φόροι).

Με βάση την αναλογικότητα ή μη του φόρου

α) αναλογικοί 

β) προοδευτικοί

γ) αντίστροφα προοδευτικοί

Φύλλο ελέγχου

Οδηγίες: Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις ακόλουθες προτάσεις.

1. Τα έσοδα του κράτους προέρχονται από: 

α) Φόρους 

β) Τέλη 

γ) Δανεισμό 

δ) Από επιχειρηματικά έσοδα 

ε) Απ' όλα τα παραπάνω

2. Αναλογική φορολογία σημαίνει: 

α) Όλοι να πληρώνουν φόρους, ανάλογα με το εργατικό εισόδημα 

β) Ο φορολογικός συντελεστής να είναι ο ίδιος ανεξάρτητα από τη φορολογική βάση

γ) Όλοι να καταβάλλουν τους ίδιους φόρους 

δ) Φορολόγηση ανάλογα με την περιουσία τους

ε) Τίποτα από τα παραπάνω 

3. Για επίπεδο εισοδήματος 20.000 € καταβάλλεται συνολικός φόρος 4.800 €. Ο φορολογικός συντελεστής είναι:

α) 20 %

β) 22 %

γ) 24 %

δ) 26 %

ε) 28 %

4. Προοδευτική φορολογία σημαίνει ότι: 

α) Οι πλούσιοι καταβάλλουν περισσότερους φόρους από τους φτωχούς. 

β) Ο φορολογικός συντελεστής αυξάνεται, όταν αυξάνεται η φορολογική βάση.

γ) Οι φόροι εισοδήματος αυξάνονται, όταν μεταβάλλεται η φορολογική βάση. 

δ) Οι φτωχοί δε χρειάζεται να πληρώνουν φόρους. 

ε) Όλοι οι πολίτες πληρώνουν το φόρο που τους αναλογεί.

5. Το μέγεθος των φόρων που εισπράττει το Δημόσιο εξαρτάται από: 

α) Το φορολογικό συντελεστή. 

β) Το εισόδημα των ατόμων. 

γ) Την περιουσία των ατόμων. 

δ) Τις δαπάνες των ατόμων. 

ε) Όλα τα παραπάνω.

Διδακτική ενότητα: Οι συντελεστές της παραγωγής και το οικονομικό πρόβλημα

Τα οικονομικά αγαθά ή προϊόντα είναι αποτέλεσμα παραγωγικής διαδικασίας, η οποία αναλαμβάνεται από τις επιχειρήσεις.

Τα στοιχεία που συντελούν στην παραγωγική διαδικασία τα ονομάζουμε συντελεστές της παραγωγής.

α) Εργασία: Ως εργασία ορίζουμε την καταβολή ανθρώπινης προσπάθειας, σωματικής και πνευματικής, για την παραγωγή κάποιου προϊόντος.

Ο εργάτης που χτίζει ένα σπίτι, ο αγρότης που οργώνει τη γη, ο δάσκαλος που διδάσκει κτλ. προσφέρουν εργασία στην παραγωγική διαδικασία. Κατά την εργασία τους οι άνθρωποι χρησιμοποιούν γνώσεις που απέκτησαν στο σχολείο, σε διάφορες τεχνικές σχολές, στο Πανεπιστήμιο, αλλά και από την εμπειρία τους στη δουλειά. Το σύνολο των γνώσεων και ικανοτήτων που αποκτά ο άνθρωπος με την μόρφωση και την εμπειρία ονομάζουμε ανθρώπινο κεφάλαιο.

β) Έδαφος (ή Γη): Περιλαμβάνει τη γεωγραφική έκταση, επιφάνεια, υπέδαφος, λίμνες, ποτάμια, θάλασσες, καθώς και τις ιδιότητες του εδάφους.

γ) Κεφάλαιο: Ο συντελεστής κεφάλαιο περιλαμβάνει όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία για την παραγωγή άλλων προϊόντων, δηλαδή τα διάφορα μηχανήματα, τα κτίρια, τις εγκαταστάσεις, τα εργαλεία, τα σκεύη, κτλ

Προσοχή! Τα στοιχεία αυτά μετατρέπονται σε συντελεστές παραγωγής, όταν χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία. Ένα στρέμμα γης, π.χ., γίνεται παραγωγικός συντελεστής, όταν καλλιεργείται. Όσο παραμένει ακαλλιέργητο, είναι εν δυνάμει συντελεστής παραγωγής. Το ίδιο ισχύει για την εργασία και το κεφάλαιο.

Το οικονομικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας προέρχεται από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ του πλήθους των αναγκών που οι άνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιήσουν και του περιορισμένου όγκου των αγαθών που υπάρχουν για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Με άλλα λόγια, τα αγαθά που διαθέτει μια οικονομία βρίσκονται σε έλλειψη σχετικά με τις ανάγκες των ανθρώπων. Η ουσία λοιπόν του οικονομικού προβλήματος βρίσκεται στη σχετική έλλειψη ή στενότητα των αγαθών. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη αγαθών προσπαθούν οι άνθρωποι να ξεπεράσουν με την οργανωμένη δραστηριότητα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, με την εξεύρεση νέων παραγωγικών πόρων κτλ.

Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1952: Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες

Το πρώτο βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έγινε το 1952 όταν οι έξι αυτές χώρες ίδρυσαν την κοινή αγορά άνθρακα και χάλυβα. Ο στόχος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν να εξασφαλιστεί η ειρήνη μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, με την ισότιμη συνεργασία τους μέσα σε ένα κοινό θεσμικό πλαίσιο.

1973: Δανία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο

Η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο έγιναν μέλη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το 1973. Επρόκειτο για την πρώτη διεύρυνση, με την οποία τα μέλη της Κοινότητας από έξι αυξήθηκαν σε εννέα. Ταυτόχρονα διευρύνθηκαν και οι αρμοδιότητες της Κοινότητας με τη θέσπιση νέων κοινωνικών, περιβαλλοντικών και περιφερειακών πολιτικών.

1981 και 1986: Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία

Η Ελλάδα προσχώρησε στις Κοινότητες το 1981 και το 1986 ακολούθησαν η Ισπανία και η Πορτογαλία. Προκειμένου να μειωθούν οι διαφορές οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ των τότε 12 κρατών μελών, θεσπίστηκαν διαρθρωτικά προγράμματα, όπως τα πρώτα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ).

1995: Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία

Οι τρεις αυτές χώρες εντάχθηκαν στην ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 1995.

2004: Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβενία και Σλοβακία

Οι δέκα αυτές χώρες έγιναν μέλη της ΕΕ την 1η Μαΐου 2004. Με την προσχώρησή τους πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη διεύρυνση στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

2007: Βουλγαρία και Ρουμανία

Τα μέλη της ΕΕ αυξήθηκαν σε 27 την 1η Ιανουαρίου 2007 με την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Υποψήφιες χώρες

Η Κροατία, η Ισλανδία, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM), το Μαυροβούνιο και η Τουρκία είναι επί του παρόντος υποψήφιες χώρες, ενώ η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο* είναι δυνητικά υποψήφιες χώρες.

Μικροοικονομία και Μακροοικονομία

Η Μικροοικονομική εξετάζει πώς τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις λαμβάνουν τις αποφάσεις τους και πως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στις αγορές.

Θεμελιώδεις αρχές μικροοικονομικής ανάλυσης:

i) Αρχή αριστοποίησης: Οι άνθρωποι προσπαθούν να επιλέξουν τα άριστα πρότυπα κατανάλωσης μεταξύ των εκείνων που τους είναι οικονομικά εφικτά.
ii) Αρχή ισορροπίας: Οι τιμές προσαρμόζονται μέχρι εκείνο το σημείο, όπου το σύνολο της ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού είναι ίσο με την προσφερόμενη.

Η Μακροοικονομική εξετάζει την οικονομία ως σύνολο. Στόχος της είναι να εξηγήσει τις οικονομικές αλλαγές που επηρεάζουν έναν μεγάλο αριθμό νοικοκυριών, επιχειρήσεων και αγορών συγχρόνως και απαντά σε ερωτήσεις όπως: 

• Γιατί το εισόδημα είναι μεγαλύτερο σε μερικές χώρες απ’ ότι σε άλλες;
• Γιατί το επίπεδο των τιμών αυξάνει πολύ πιο γρήγορα σε συγκεκριμένες περιόδους;
• Γιατί η παραγωγή και η απασχόληση αυξάνουν κάποια χρόνια ενώ μειώνονται κάποια άλλα;

Διδακτική ενότητα: Η μέτρηση της ανεργίας

Μέτρηση της ανεργίας on Prezi

Ο σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να μπορούν οι μαθητές:

α) Να ορίζουν την έννοια της ανεργίας και να τη διαχωρίζουν από εκείνη της αεργίας, να αντιλαμβάνονται πως διαφοροποιείται ο ενεργός και ο μη ενεργός οικονομικός πληθυσμός

β) Να εκτιμούν το ποσοστό ανεργίας.

Το πρόβλημα της ανεργίας

Η ανεργία είναι μία πολύ δυσάρεστη κατάσταση, η οποία λαμβάνει δυσμενείς διαστάσεις, ενώ οι προβλέψεις για το μέλλον παραμένουν απογοητευτικές, με δεδομένο ότι απουσιάζει ένα σχέδιο ανάκαμψης, τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η κατάσταση στην ελληνική οικονομία

Παρατηρείται ραγδαία αύξηση της ανεργίας την τελευταία τριετία

Το Ινστιτούτο εργασίας της ΓΣΕΕ εκτιμά στην ετήσια έκθεσή του για την οικονομία και την απασχόληση ότι μέχρι το τέλος του έτους τα ποσοστά της ανεργίας θα φθάσουν σε πρωτόγνωρα για τη χώρα μας επίπεδα, ξεπερνώντας το 20% με τους ανέργους να αγγίζουν τα 1.100.000 άτομα.

Ορισμός της ανεργίας

Η ανεργία, οικονομικά, ορίζεται ως η ύπαρξη πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Διακρίσεις πληθυσμού

Κάθε οικονομία έχει ορισμένο μέγεθος πληθυσμού. Αυτό θα το διακρίνουμε:

• Εργατικό δυναμικό ή οικονομικά ενεργός πληθυσμός: Το σύνολο των ατόμων το οποίο είναι ικανό και ταυτόχρονα θέλει να εργαστεί.
• Απασχολούμενοι: Όλοι εκείνοι που εργάζονται με αποτέλεσμα την παραγωγή εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών.
• Άνεργοι: Όσοι είναι άμεσα διαθέσιμοι για εργασία, αλλά δεν μπορούν να βρουν μία θέση απασχόλησης.
• Οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός: Όλοι όσοι δεν μπορούν (πχ. ηλικιωμένοι και παιδιά) και δεν είναι πρόθυμοι να εργαστούν, δηλαδή είναι εκούσια (ηθελημένα) άνεργοι (άεργοι).

Προσοχή! Η οικιακή και η εθελοντική απασχόληση είναι κοινωνικά αναγκαία και σημαντική, αλλά δε θεωρειται ως εργασία, διότι δεν αμείβεται.

Συμπεραίνουμε ότι:

Εργατικό δυναμικό = Απασχολούμενοι + Άνεργοι

Μέτρηση της ανεργίας

Η ανεργία μετριέται

α) ως απόλυτο μέγεθος, π.χ. Το σύνολο των απασχολουμένων κατά το Σεπτέμβριο του 2011 εκτιμάται ότι ανήλθε σε 4.051.109 άτομα. Οι άνεργοι ανήλθαν σε 857.656 άτομα, ενώ ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός ανήλθε σε 4.440.050 άτομα (σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή) ή

β) ως ποσοστό επί του εργατικού δυναμικού, π.χ. 17,5%, το οποίο προκύπτει από την ακόλουθη ισότητα.

Ποσοστό ανεργίας: (Αριθμός ανέργων / Εργατικό δυναμικό) x 100

Ασκήσεις εφαρμογής

1. α) Σε μια οικονομία έχουμε τα εξής δεδομένα

i) μικρά παιδιά 20,

ii) ηλικιωμένοι 15,

iii) άρρωστοι, στρατιώτες, φυλακισμένοι, ανίκανοι προς εργασία 5,

iν) σύνολο πληθυσμού 200,

ν) άνεργοι 16,

νi) άτομα που μπορούν, αλλά δε θέλουν να δουλέψουν 32.

Να βρεθούν ο μη ενεργός πληθυσμός (20 + 15 + 5 + 32 = 72), το εργατικό δυναμικό (οικονομικά ενεργός πληθυσμός) (200 - 72 = 128), οι απασχολούμενοι (128 - 16 = 112) και το ποσοστό ανεργίας (16/128 x 100 = 12,5 %).

β) Δείξτε ότι στην παραπάνω άσκηση το ποσοστό ανεργίας = 1 - ποσοστό απασχόλησης

Ποσοστό απασχόλησης = 112/128 x 100 = 87,5%

2. Σε μια οικονομία οι απασχολούμενοι είναι 80, οι άνεργοι είναι 20 και οι άεργοι είναι 5.

Το ποσοστό ανεργίας είναι:

(α) 13,3%

(β) 25%

(γ) 20% (Σωστή απάντηση)

(δ) 23,5%

(ε) τίποτα από τα παραπάνω

3. Σε μια οικονομία υπάρχουν 200 άνεργοι, 400 άεργοι που δε θέλουν να εργαστούν, 100 γυναίκες που ασχολούνται μόνο με τις δουλειές του σπιτιού και 1.800 απασχολούμενοι. Στην οικονομία αυτή το ποσοστό ανεργίας είναι:

α) 28%, β) 15%, γ) 10% (Σωστή απάντηση), δ) 11,1%, ε) 25%.

Βοηθήματα - Βιβλιογραφία

1. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (Γ' τάξης γενικού λυκείου, Μάθημα επιλογής, Σελ. 168 - 169)
2. Ελληνική Στατιστική Αρχή - Έρευνα Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Σεπτέμβριος 2011)
3. ΙΝΕ ΓΣΕΕ: "Ετήσια Έκθεση  2011: Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση"
4. Εφημερίδα "Ημερησία". Τίτλος άρθρου: ΙΝΕ ΓΣΕΕ: Στο 26% η πραγματική ανεργία το 2012

Βασικές οικονομικές έννοιες - Επαναληπτικές ερωτήσεις κλειστού τύπου

Ερωτήσεις Σωστού - Λάθους

1. Κεφαλαιουχικά αγαθά είναι εκείνα που χρησιμοποιούνται για την άμεση ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου.

2. Το κύριο χαρακτηριστικό των οικονομικών αγαθών είναι ότι βρίσκονται σε περιορισμένες ποσότητες σε σχέση με τις ανάγκες που ικανοποιούν.

3. Η έννοια της αγοράς δεν περιορίζεται σε έναν γεωγραφικό τόπο, αλλά περιλαμβάνει όλα εκείνα τα μέσα με τα οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μία αγοροπωλησία και όλους τους σχετικούς χώρους.

4. Καταναλωτά αγαθά είναι εκείνα που μόνο μια φορά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό που έχουν παραχθεί.

5. Οι ανάγκες ως σύνολο είναι απεριόριστες ή ακόρεστες, αλλά καθεμιά ανάγκη ξεχωριστά υπόκειται σε προσωρινό κορεσμό.

6. Η έννοια της αγοράς περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο.

7. Το οικόπεδο πάνω στο οποίο κτίζεται ένα εργοστάσιο ανήκει στο συντελεστή παραγωγής ‘κεφάλαιο’.

8. Το χρήμα είναι ένας από τους συντελεστές παραγωγής.

9. Ως επιχειρηματικότητα εννοούμε την ικανότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να διαβλέπουν κέρδος σε διάφορες οικονομικές δραστηριότητες και να αναλαμβάνουν να συνδυάσουν τους άλλους τρεις συντελεστές παραγωγής (εργασία, έδαφος, κεφάλαιο) για να γίνει η παραγωγή.

10. Το οικονομικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας προέρχεται από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ του πλήθους των αναγκών που οι άνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιήσουν και του περιορισμένου όγκου των αγαθών που υπάρχουν για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών.

11. Το πραγματικό κόστος ενός αγαθού είναι τα άλλα αγαθά που θυσιάστηκαν για την παραγωγή του.

12. Το χρηματικό κόστος ενός αγαθού είναι το πραγματικό ή εναλλακτικό κόστος του εκφρασμένο σε χρήμα.

13. Το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Α σε όρους του αγαθού Β δείχνει πόσες μονάδες του αγαθού Β θυσιάζονται, όταν παράγεται μία επιπλεον μονάδα από το αγαθό Α.

14. Η Κ.Π.Δ. μιας οικονομίας δείχνει τις μεγαλύτερες ποσότητες ενός προϊόντος που είναι δυνατόν να παραχθούν στην οικονομία για κάθε δεδομένη ποσότητα του άλλου προϊόντος.

15. Ο καταμερισμός των έργων οδηγεί σε μεγάλη εξειδίκευση και σε διάφορες βελτιώσεις του τρόπου παραγωγής των προϊόντων.

16. Σε όλα τα οικονομούντα άτομα η λήψη των αποφάσεων δε βασίζεται στη βεβαιότητα του αποτελέσματος, αλλά στις προσδοκίες που τα άτομα διαμορφώνουν για τα αποτελέσματα των πράξεών τους.

17. Η ουσία του οικονομικού προβλήματος βρίσκεται στη σχετική έλλειψη ή στενότητα των αγαθών.

18. Το σύνολο των γνώσεων και ικανοτήτων που αποκτά ο άνθρωπος με τη μόρφωση και την εμπειρία ονομάζουμε ανθρώπινο κεφάλαιο.

19. Οι ροές αγαθών, παραγωγικών συντελεστών και χρήματος μεταξύ των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών και του κράτους είναι συνεχείς και έχουν πάντα το ίδιο μέγεθος.

20. Το κόστος ευκαιρίας είναι συνήθως αυξανόμενο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συντελεστές παραγωγής δεν είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή όλων των αγαθών.

Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

1. Καταναλωτά είναι τα αγαθά τα οποία χρησιμοποιούνται:

α) Αποκλειστικά από τους καταναλωτές

β) Μόνο στην παραγωγική διαδικασία

γ) Μία μόνο φορά για το σκοπό που έχουν παραχθεί

δ) Πολλές φορές για το σκοπό που έχουν παραχθεί

2. Το ψυγείο μιας οικογένειας είναι:

α) Καταναλωτό αγαθό

β) Κεφαλαιουχικό αγαθό

γ) Κεφαλαιουχικό και καταναλωτό αγαθό

δ) ∆ιαρκές και καταναλωτικό αγαθό

3. Το πιεστήριο του τυπογραφείου που χρησιμοποιεί μια επιχείρηση είναι αγαθό:

α) Υλικό, διαρκές και καταναλωτικό

β) Καταναλωτό και καταναλωτικό

γ) Υλικό, διαρκές και κεφαλαιουχικό

δ) Καταναλωτικό και κεφαλαιουχικό

4. Το ιδιωτικό αυτοκίνητο μιας οικογένειας είναι αγαθό:

α) Καταναλωτικό και καταναλωτό

β) Καταναλωτικό και διαρκές

γ) Κεφαλαιουχικό

δ) Καταναλωτό και κεφαλαιουχικό

5. Αν η παραγωγή μιας οικονομίας αντιστοιχεί σε σημείο κάτω από την Κ.Π.∆. της, αυτό σημαίνει οτι:

α) Η οικονομία απασχολεί όλους τους συντελεστές που έχει στη διάθεσή της

β) Η οικονομία υποαπασχολεί έναν ή περισσότερους συντελεστές της

γ) Η οικονομία παράγει περισσότερα καταναλωτικά παρά κεφαλαιουχικά αγαθά

δ) Μειώθηκαν οι ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών της οικονομίας

6. Το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ, σε όρους του αγαθού Χ, είναι ίσο με 3. Αυτό σημαίνει οτι:

α) Για να παραχθεί μία επιπλέον μονάδα από το αγαθό Χ, θα πρέπει να θυσιαστούν 3 μονάδες από το αγαθό Ψ

β) Για να παραχθεί μία επιπλέον μονάδα από το αγαθό Ψ, θα πρέπει να θυσιαστούν 3 μονάδες από το αγαθό Χ

γ) Μια αύξηση της ποσότητας του αγαθού Χ κατά 1% θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ποσότητας του αγαθού Ψ κατά 3%

δ) Μια αύξηση της ποσότητας του αγαθού Ψ κατά 1% θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ποσότητας του αγαθού Χ κατά 3%

7. Ο συντελεστής εργασία είναι:

α) Η εργασία των εργατών

β) Η εργασία όλων των επιστημόνων

γ) Η εργασία των αγροτών

δ) Η σωματική και πνευματική προσπάθεια των ανθρώπων που καταβάλλεται για την παραγωγή των αγαθών

8. Μία οικονομία που παράγει δύο μόνο αγαθά, το Χ και το Ψ, χρησιμοποιώντας όλους τους παραγωγικούς συντελεστές που έχει στη διάθεσή της αποδοτικά

(ορθολογικά), με δεδομένη την τεχνολογία παραγωγής, μπορεί να παράγει 60 μονάδες από το αγαθό Χ και 100 μονάδες από το αγαθό Ψ ή 80 μονάδες από το αγαθό Χ και 60 μονάδες από το αγαθό Ψ. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το κόστος ευκαιρίας (εναλλακτικό κόστος) του αγαθού Χ σε όρους του αγαθού Ψ είναι ίσο με:

α) 1/2

β) 2

γ) 40

δ) 20

Αρχές οικονομικής θεωρίας

Οι γνώσεις που προσφέρει το μάθημα "Αρχές Οικονομικής Θεωρίας" αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχή ζωή του homo economicus του 21ου αιώνα. Συγκεκριμένα, επιδιώκεται:

• η κατανόηση από τους μαθητές βασικών εννοιών της Οικονομικής επιστήμης, όπως είναι το κόστος, η παραγωγή, τις οποίες συναντάμε στην καθημερινή ζωή μας
• η κατανόηση της λειτουργίας της αγοράς, καθώς και του προσδιορισμού του επιπέδου τιμών
• η μελέτη της συνολικής ζήτησης της συνολικής προσφοράς, καθώς και των οικονομικών διακυμάνσεων τις οποίες προκαλούν, των φαινομένων δηλαδή της ανεργίας και του πληθωρισμού των τιμών
• η εξοικείωση των μαθητών με τον υπολογισμό του ΑΕΠ (Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) και η κατανόηση του όρου "οικονομική μεγέθυνση"
• η καλή χρήση από μέρους των μαθητών των εργαλείων παρουσίασης - κατανόησης της οικονομικής θεωρίας.

Η σωστή χρήση των γραφημάτων που παριστάνουν την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών συμβάλλει στη λήψη ορθών αποφάσεων, είτε αυτές αφορούν το νοικοκυριό, όταν, για παράδειγμα, ο επενδυτής - αρχηγός νοικοκυριού επιλέγει την κατάλληλη μετοχή ύστερα από προσεκτική παρατήρηση των διακυμάνσεων αυτής, όπως αυτές απεικονίζονται καθημερινά στις οικονομικές στήλες, είτε αφορούν τα μέτρα οικονομικής πολιτικής που πρέπει να πάρει μια κυβέρνηση ή η Ε.Ε. για τη μείωση, για παράδειγμα, της ανεργίας των νέων και των γυναικών.